Tadeusz M. Trajdos – Początki i dawne dzieje Zubrzycy Dolnej / Origins and past history of Zubrzyca Dolna / Începuturile și alte povești vechi din Zubrzyca Dolna

Streszczenie: Zubrzyca Dolna powstała w dobrach dominium orawskiego na początku XVII w. na skutek kolonizacji chłopów polskich z przyległych okolic Jordanowa, Makowa i Suchej. W 1614 r. jest wzmiankowana odrębna wieś pod tą nazwą. W 1619 r. został wystawiony przywilej lokacyjny na stosowanym wtedy prawie wołoskim dla zasadźcy i pięciu osadników. Rodzina sołtysia Szyszków przyjęła toponimiczne nazwisko Zubrzyckich. Od początku w tej wsi przeważała gospodarka rolna (głównie zbożowa). Wieś rozwijała się liczebnie i przestrzennie bardzo powoli. W latach 1678-1684 na skutek wojny domowej na Węgrzech i przemarszów wojsk uległa znacznemu wyludnieniu i ruinie gospodarczej. Odrodzenie wsi, wzrost zasiedlenia i postęp gospodarczy można zauważyć dopiero od drugiej dekady XVIII w. Zubrzyca Dolna przez blisko czterysta lat pozbawiona była własnego kościoła. Zamieszkała wyłącznie przez katolików, od 1651 r. do 1787 r. należała do parafii w Orawce, zaś od 1787 r. aż do lat 90-tych XX w. do bliższej parafii w Zubrzycy Górnej. Zabytkową wartość artystyczną i historyczną ma przydrożna, barokowa figura kamienna św. Trójcy z 1760 r. fundacji ks. Wojciecha Zubrzyckiego, ówczesnego plebana w parafii Rabczyce, pochodzącego z miejscowego rodu sołtysiego.
Abstract: Zubrzyca Dolna was founded on the estates of the Orava region in the early 17th century as a result of colonisation by Polish peasants coming from the adjacent areas of Jordanów, Maków and Sucha. A separate village under this name is mentioned in 1614. In 1619 a settlement privilege was granted for the founder and five settlers, under the Wallachian laws of the time. Zubrzyca Dolna was without its own church for almost four hundred years. Inhabited exclusively by Catholics, from 1651 to 1787, it belonged to the parish of Orawka, while from 1787 until the 1990s it belonged to the closer parish of Zubrzyca Górna.
Rezumat: Zubrzyca Dolna a fost întemeiată pe terenurile dominionului Oravei la începutul secolului al XVII-lea ca efect al colonizării țăranilor sărmani polonezi din ținuturile învecinate, Jordanow, Makow și Sucha. În anul 1614 este atestat un sat separat sub această denumire. În anul 1619 a fost emis un drept de înființare, în conformitatea cu legea valahă din acea vreme, incluzând astfel fondatorul și cinci coloniști. Zubrzyca Dolna a fost privată de la a avea propria biserică timp de aproape patruzeci de ani. Era locuită doar de catolici, iar din anul 1651 până în anul 1787 a aparținut parohiei din Orava, în timp ce între 1787 și până în anii ’90 a aparținut parohiei mai apropiate din Zubrzyca Górna.

Słowa kluczowe: Zubrzyca Dolna, Orawa, Karpaty Zachodnie.
Keywords: Zubrzyca Dolna, Orava, Western Carpathians.
Cuvinte-cheie: Zubrzyca Dolna, Orava, Carpații Occidentali.