W krakowskim Kinie pod Baranami odbyła się, 5 czerwca 2024 r., premiera pierwszego pełnometrażowego filmu zrealizowanego przez Uniwersytet Jagielloński. Obraz pt. „Geniusz z Galicji: Marian Smoluchowski” opowiada o jednym z najbardziej rozpoznawalnych polskich fizyków, który dokonał odkryć na miarę Nagrody Nobla. Już wkrótce film będzie można obejrzeć w telewizji i na popularnych platformach internetowych. Pomysł nakręcenia filmu narodził się przy okazji 100. rocznicy śmierci Mariana Smoluchowskiego, a prace ekipy filmowej zostały ukończone na początku tego roku. Jego producentem została prof. Ewa Gudowska-Nowak, dziekan Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagielońskiego, a reżyserem i scenarzystą dr Joanna Kozakiewicz z wydziałowego studia filmowego IMAVI, w którym film został zrealizowany. Narratorem, który prowadzi widza przez życie Smoluchowskiego, jest prof. Marian Soida, dyrektor Obserwatorium Astronomicznego UJ. Obok opowieści o uczonym w filmie zawarto również szereg wywiadów z naukowcami i pracownikami UJ, które przybliżają odbiorcy tematykę badań Mariana Smoluchowskiego. Bardzo ciekawym uzupełnieniem są rekonstrukcje historyczne, które przenoszą widza do okresu z początku XX w. Widzimy w nich Smoluchowskiego w jego gabinecie, podczas rozmów ze swoimi bliskimi i współpracownikami. W postacie te wcielili się aktorzy zawodowi i amatorzy, a postać samego bohatera grał Nikodem Frodyma, pracownik Wydziału FAIS. Obok nauki inspirowała go również przyroda. Był wspinaczem, który wraz z bratem wytyczył wiele nowych dróg w Tatrach i Alpach. Był malarzem amatorem. Był w końcu społecznikiem wyczulonym na krzywdę innych. To właśnie te cechy sprawiły, że w 1917 r., w wieku zaledwie 45 lat, został wybrany na rektora UJ. Funkcji tej jednak nigdy nie objął, gdyż zmarł na dezynterię (ostrą chorobę zakaźną jelit) we wrześniu 1917 r., kilka tygodni przed inauguracją nowego roku akademickiego [za: Szymon Pustelny, UJ].
Od 1887 r. uprawiał wspinaczkę w Alpach. W l. 1891–1893 wraz z bratem Tadeuszem należeli do czołowych alpinistów tamtego czasu – odnotowali 16 nowych wejść na szczyty i turnie oraz 24 nowe drogi, wszystkie bez przewodników. Jako pierwszy Polak zdobył Matterhorn, Zinalrothorn, Dent Blanche, Finsteraarhorn, Breithorn i liczne inne wierzchołki. Po przyjeździe do Galicji wraz z bratem należał do pionierów narciarstwa. Od 1909 r. jeździł na nartach i wspinał się w Tatrach. W 1911 r. wraz z bratem odbył wyprawę narciarską w Karpaty Marmaroskie. W tym samym roku wraz z Januszem Chmielowskim, Ignacym Królem, Józefem Łukaszewiczem i Wacławem Zakrzewskim dokonał trudnego pierwszego przejścia zachodnią ścianą Małej Kończystej. Po raz ostatni w Tatrach był na kilka miesięcy przed śmiercią (1917), na nartach na Czerwonych Wierchach. W l. 1911–1912 był przewodniczącym Sekcji Turystycznej Towarzystwa Tatrzańskiego, działał w organizacjach narciarskich. Pisał w czasopismach na tematy alpinistyczne i narciarskie. Jest też autorem wielu akwareli i szkiców z Tatr, Alp, Anglii i Włoch [rc’].
